Jak rozpoznać czy dziecko może mieć dysleksję?



1. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA:

• ogólna niska sprawność
• brak równowagi przejawiający się w uprawianiu niektórych sportów (gimnastyka, rower, narty)
• obniżona manualna sprawność precyzyjna
  

2. KOORDYNACJA RUCHOWO - WZROKOWA:

• niestaranne pismo i rysunki
• powolne tempo pisania
  

3. FUNKCJE WZROKOWE:

• zaburzona percepcja wzrokowa (orientacja w terenie i na mapie, złe rysunki geometryczne)
• mylenie podobnych znaków graficznych, tabel, symboli, dat itp.
• zaburzenia w postrzeganiu figur przestrzennych
  

4. FUKCJE SŁUCHOWO - JĘZYKOWE:

• mylenie głosek i wyrazów zbliżonych fonetycznie
• trudności w nauce języków obcych - problemy z czytaniem, wymową oraz zapamiętywaniem słówek
• trudności ze zrozumieniem sensu dłuższych poleceń
• trudności z przypominaniem sobie słów w codziennym użyciu
  

5.      PAMIĘĆ I KONCENTRACJA:

• trudności podczas ustnych wypowiedzi - zapominanie słów
• trudności z uczeniem się „na pamięć
• przekręcanie nazw własnych, wyrazów obcych
• trudności w ustalaniu kolejności wydarzeń
• nieumiejętność skupienia się
• brak podzielności uwagi, która skupia się na wykonywaniu tylko jednej rzeczy
• sytuacje stresowe powodują, iż uczniowie popełniają więcej błędów
  

6. CZYTANIE:

• niechęć do czytania
• wolne tempo czytania
• pomijanie lub przekształcanie wyrazów, co zmienia sens zdania
• czytanie bez zrozumienia

7.      PISANIE:

• ten sam wyraz uczeń zapisuje na kilka sposobów
• mylenie podobnych liter np. w - m, t - ł, b - d
• wolne tempo pisania
• krótkie teksty
• często podczas nauki języków obcych wymowa nie sprawia kłopotów, natomiast pisanie jest ogromnym problemem,
• charakter pisma niestaranny, litery mało czytelne
• szybkie zmęczenie i znudzenie co skutkuje brakami w notatkach z lekcji

 

Lp.	Charakterystyczne symptomy	TAK	NIE
1.	Uczeń pisze niestarannie
2.	Uczeń popełnia błędy w piśmie i w mowie
3.	Uczeń mówi niewyraźnie
4.	Uczeń powoli pisze
5	Uczeń powoli czyta
6.	Uczeń przekręca słowa
7.	Uczeń posiada ograniczony zasób słownictwa
8.	Uczeń ma problemy z budowaniem dłuższych zdań
9.	Uczeń niechętnie bierze udział w zajęciach fizycznych
10.	Uczeń ma niską sprawność fizyczną
11.	Uczeń szybko się męczy
12.	Uczeń nie lubi zajęć plastycznych (rysowania, malowania)
13.	Podczas czytania uczeń myli, przestawia, dodaje litery
14.	Uczeń myli głoski i wyrazy, które brzmią podobnie
15.	Uczeń mało rozumie z przeczytanego tekstu
16.	Uczeń niechętnie czyta i pisze
17.	Uczeń ma braki w notatkach z lekcji
18.	Uczeń ma problemy z określeniem położenia, orientacją przestrzenną
19.	Uczeń nie dostrzega drobnych różnic, np. w pisowni podobnych liter
20.	Uczeń ma słabą koordynację manualną - źle lub nieporęcznie posługuje się długopisem, nożyczkami
21.	Uczeń ma problemy z działaniami matematycznymi
22.	Uczeń ma problemy z nauką „na pamięć" (wiersze, alfabet)
23.	Uczeń myli podobne znaki matematyczne i interpunkcyjne
24.	Uczeń popełnia błędy ortograficzne
25.	Podczas pisania uczeń myli podobne litery

 



Szkoła przyjazna uczniowi z dysleksją


1. ŚWIADOMY NAUCZYCIEL

• to nauczyciel przeszkolony w danym temacie, stwarzający przyjazne warunki uczenia się.

2. SZKOLENIA NAUCZYCIELI
3. NAUCZYCIEL WSPOMAGAJĄCY
4. STOSOWANIE METOD I TECHNIK SPRZYJAJĄCYCH UCZENIU SIĘ UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ:

• na początku lekcji powinny zostać przedstawione jej cele a pod koniec podsumowanie
• nauczyciel powinien kilkakrotnie powtarzać ważne informacje wolnym tempem
• nauczyciel powinien pomóc uczniowi w doborze indywidualnych metod nauczania, które są dla ucznia najefektywniejsze
• nauczyciel powinien stale kontrolować notatki ucznia w zeszycie
• uczniowi z dysleksją powinno się systematycznie ale powoli podnosić poziom wymagań
• stosowanie dostosowania wymagań
• wydłużenie czasu prac pisemnych

5. WARUNKI NA LEKCJI, KTÓRE SĄ SPRZYJAJĄCE DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ:

• dziecko dobrze widzi tablicę
• nauczyciel jasno i przejrzyście zapisuje treść lekcji na tablicy
• indywidualizacja pracy dzieci
• nauczyciel wydaje jasne, proste komunikaty
• nauczyciel podkreśla sukcesy i postępy uczniów
• prace pisemne oceniane są pod kątem treści a nie ortografii
• większość ocen wystawianych jest za odpowiedzi ustne a nie pisemne
• uczniowie dyslektyczni otrzymują krótkie notatki z lekcji przygotowane przez nauczycieli lub słowa kluczowe
• nauczyciel stosuje odpowiednie arkusze do pracy z uczniem

6.      WYELIMINOWANIE CZYNNIKÓW NIEKORZYSTNYCH DLA PROCESU UCZENIA SIĘ:

• brak krytyki
• brak porównań z innymi dziećmi
• nie stosowanie przymusu czytania np. na głos
• nie stosowanie czerwonego długopisu do poprawy błędów ortograficznych
• wolne tempo wypowiedzi nauczyciela
• wyłapanie przez nauczyciela momentu podczas lekcji, gdy uczeń przestał skupiać uwagę i koncentruje się na innych rzeczach

Dysleksja, a nauka języków obcych

            W kontekście uczenia się języków obcych uczeń ze zdiagnozowaną dysleksją ma trudności z:

• zapisywaniem wyrazów, które wymawia się inaczej od pisowni
• uczeniem się słówek na pamięć
• zapamiętaniem i zrozumieniem konstrukcji gramatycznych
• rozumieniem wypowiedzi nauczyciela oraz nagrań audio
• wypowiedziami ustnymi
• odróżnianiem słów podobnych w zapisie graficznym lub podobnych fonetycznie
• pomijaniem liter i wyrazów lub przestawianiem ich

W związku z powyższym każdy uczeń ze zdiagnozowaną dysleksją ma dostosowane wymagania edukacyjne. Polegają one na:

• wolnym tempie wprowadzanego nowego słownictwa - wymowa słów podawana jest uczniowi kilkakrotnie bardzo dokładnie,
• uczeń może nie zdążyć zapisać całej lekcji, gdyż niektóre słowa są skomplikowane w swojej formie graficznej, dlatego też uczeń może nagrywać fragmenty lekcji lub zrobić zdjęcie tablicy a następnie przepisać materiał w domu,
• znaczenie nowego słowa powinno być wyjaśnione dokładnie, ze zrozumieniem i zapisane w języku polskim,
• uczeń powinien mieć dodatkowy czas na zastanowienie się przed zapytaniem czy ustną odpowiedzią,
• uczeń powinien mieć więcej czasu na opanowanie materiału pamięciowego od pozostałej części klasy,
• słówka najtrudniejsze do zapisania uczeń powinien zapisywać np. innym kolorem;

Wymagania edukacyjne na zjęciach z języka obcego

Dla ucznia z dysleksją:

            W procesie nauczania języka obcego kształci się cztery funkcje językowe. Są to:

1. Mówienie
2. Czytanie
3. Pisanie
4. Słuchanie

1. MÓWIENIE I CZYTANIE

• uczeń ma dłuższy czas na zastanowienie się przed odpowiedzią ustną, często otrzymuje wskazówkę, jaki materiał leksykalno - gramatyczny powinien nauczyć się w domu przed odpowiedzią,
• uczeń otrzymuje teksty z zapisem fonetycznym do przygotowania w domu, rodzic lub nauczyciel wspomagający zna zapis fonetyczny więc może pomóc dziecku w domu w przeczytaniu tekstu,
• na lekcji uczeń otrzymuje dłuższy czas na przeczytanie tekstu,
• akceptuje się większą liczbę błędów w wymowie,

2.      ROZUMIENIE ZE SŁUCHU

• uczeń może wysłuchać nagrany tekst powtórnie,
• nauczyciel czyta tekst pomału i wyraźnie,
• uczeń może udzielać odpowiedzi na zrozumienie w języku polskim,
• podczas pisania kartkówek ze słuchania akceptowane są błędy gramatyczne,

3.      PISANIE

• zadania domowe - oceniane są tak jak pozostałych uczniów, gdyż uczeń ma możliwość korzystania z pomocy dydaktycznych,
• testy/sprawdziany
  - uczeń zna termin sprawdzianu 2 tygodnie przed jego terminem,
  - nauczyciel wręcza mu listę słownictwa oraz zagadnień gramatycznych z przykładami do opanowania,
  - błędy ortograficzne nie wpływają na ocenę ze sprawdzianu,

Dekalog dla rodziców dzieci dyslektycznych
(opr. prof. dr hab. Marta Bogdanowicz)

           
NIE - „nie czyń drugiemu co Tobie niemiłe"

1. Nie traktuj dziecka jak chorego, kalekiego, niezdolnego, złego lub leniwego.
2. Nie karz, nie wyśmiewaj dziecka w nadziei, że zmobilizujesz je tym do pracy.
3. Nie łudź się, że dziecko „samo z tego wyrośnie", „weźmie się w garść", „przysiądzie fałdów" lub, że ktoś je z tego wyleczy.
4. Nie spodziewaj się, że kłopoty dziecka pozbawionego specjalistycznej pomocy ogranicza się do czytania i pisania i skończą się w młodszych klasach szkoły podstawowej.
5. Nie ograniczaj dziecku zajęć pozalekcyjnych, aby miało więcej czasu na naukę, ale nie zwalniaj go z systematycznych ćwiczeń.

TAK - „strzeżonego Pan Bóg strzeże"

1. Staraj się zrozumieć swoje dziecko, jego potrzeby, możliwości i ograniczenia, aby zapobiec trudnościom szkolnym.
2. Spróbuj jak najwcześniej zaobserwować trudności dziecka: na czym polegają i co jest ich przyczyną. Skonsultuj się ze specjalistą (psychologiem, pedagogiem, logopedą).
3. Aby jak najwcześniej pomóc dziecku:

• zaobserwuj w codziennej pracy z dzieckiem, co najskuteczniej mu pomaga,
• korzystaj z odpowiedniej literatury i fachowej pomocy nauczyciela - terapeuty (w formie terapii indywidualnej i grupowej),
• bądź w stałym kontakcie z nauczycielem i pedagogiem szkolnym.
• Bądź życzliwym, pogodnym, cierpliwym przewodnikiem i towarzyszem swego dziecka w jego kłopotach szkolnych.

    4.  Chwal i nagradzaj dziecko nie tyle za efekty jego pracy, ile za włożony w nią wysiłek. Spraw, aby praca z dzieckiem była przyjemna dla was obojga.