Strona 3 z 6
Czynności nauczyciela wpływające na poziom motywacji uczniów do uczenia się języka obcego:
- Dbanie o stałe podtrzymywanie motywacji u uczniów. Zmienność poziomu motywacji do nauki języka obcego jest naturalna. Najczęściej na samym początku nauki motywacja jest najwyższa, gdyż uczniowie ‘widzą’ niezwłocznie dokonane postępy; dotychczas nie umieli powiedzieć jednego słowa w języku obcym, teraz potrafią powiedzieć o sobie kilka zdań. Wraz z kolejnymi etapami nauki, zwłaszcza gdy uczeń nie potrafi określić różnic pomiędzy poprzednim a aktualnym poziomem umiejętności językowych, motywacja może ulec osłabieniu. Ważne jest aby uczeń był nieustannie informowany o czynionych postępach i znał możliwości praktycznego wykorzystania zdobytej przez siebie wiedzy.
- Uświadamianie i konkretyzacja celów uczenia się. Aspekt ten ma niezaprzeczalne znaczenie w procesie dydaktycznym języka obcego, w którym określenie konkretnych celów działa motywująco na proces poznawania języka obcego, a umiejętność określenia kolejnych zrealizowanych celów pozwala samym uczniom określić swoje mocniejsze i słabsze strony. Ponadto, znajomość celów nauki języka stanowi trwałe źródło poczucia sukcesu. Uczniowie, zwłaszcza szkoły podstawowej, nie posiadają jeszcze umiejętności samodzielnego sprecyzowania swoich przyszłych potrzeb językowych. Z tego powodu nauczyciel języka obcego spełnia bardzo ważną rolę w budowaniu trwałego fundamentu dla motywacji do przyswajania języka obcego. Aspektem godnym uwagi jest personalizacja i indywidualizacja celów poprzez odwoływanie się do aktualnych zainteresowań i potrzeb uczniów, np. muzyka, film, teatr, telewizja, sport, turystyka, wybitne postacie, zagadnienia współczesnego świata, itp. Warto również sięgać po motywy pobudzające uczniów do uczenia się języka obcego takie jak: turystyka zagraniczna, wykorzystanie języka obcego w przyszłej pracy zawodowej, oglądanie filmów w wersji obcojęzycznej, czytanie w oryginale literatury, rozumienie obcojęzycznych piosenek, korespondencja, itp. Ponadto, konkretyzując cele, należy mieć na uwadze stopień możliwości osiągnięcia wyznaczonych celów przez indywidualnych uczniów.
- Rozwijanie zainteresowania językowego u uczniów. Najważniejszymi czynnikami są tutaj ciekawość, zainteresowanie i spontaniczność uczniów, które stanowią o wysokiej motywacji wewnętrznej, najsilniejszej i niepodlegającej trudnościom napotykanym przez nich.
- Przekazywanie informacji kulturoznawczych i kształtowanie u uczniów zainteresowania kulturą obcojęzyczną. Tematyka kulturoznawcza, obejmująca wszelkie informacje na temat sposobu życia społeczeństwa, które posługuje się językiem docelowym uczniów, jego zwyczajami i obyczajami, życiem codziennym, tradycjami. Wnikliwie i ciekawie przedstawione informacje o charakterze kulturoznawczym, zawierające elementy historii, geografii i literatury danego społeczeństwa, aktywizują procesy poznawcze uczniów, motywując ich do uczenia się języka i pogłębiania wiedzy kulturoznawczej.
Oprócz motywacyjnych wartości informacji kulturoznawczych są one również fundamentem wykształcenia się pozytywnych postaw uczniowskich względem przyswajanego języka, które nierzadko wynikają z pewnych istniejących pozytywnych lub negatywnych stereotypów względem społeczności posługującej się językiem docelowym uczniów. Z tego też powodu zalecane jest trafne rozpoznanie poglądów i nastawień uczniów wobec języka i kultury, a w przypadku wykrycia negatywnych stereotypów umiejętne i szybkie ich zniwelowanie, gdyż są one prymarnym czynnikiem hamującym aktywność językową uczniów.
5. Stosowanie pozytywnych wzmocnień -
nagroda i pochwała. Nagroda powinna służyć uczniom jako merytoryczna
informacja
zwrotna i bodziec do dalszej pracy dydaktycznej. Ważnym aspektem
nagradzania
jest przedstawienie systemu nagród jako potwierdzenie znaczących i
cennych
osiągnięć, a nie jako cel uczenia się. Skuteczna nagroda w postaci
pochwały
ustnej lub pisemnej czy w postaci oceny szkolnej powinna wyrażać uznanie
dla
pracy ucznia lub podziw dla jej wyniku i kierować uwagę na włożony
wysiłek i osiągnięcia. Dzięki temu uczniowie uczą się przypisywać sukces swoim
działaniom
i systematycznej pracy własnej.
6. Niwelowanie barier psychologicznych i lęku
przed porażką. Istnieje związek pomiędzy
umiejętnościami
językowymi uczniów a ich zdolnościami wykorzystywania tych umiejętności w
praktyce. Do głównych czynników, które mogą tym samym znacznie obniżać
motywację należą: wstyd związany z wypowiadaniem się w języku obcym,
bycie
obserwowanym i ocenianym przez innych, negatywne nastawienie i napięcie
emocjonalne związane z zakładaną przez ucznia porażką, niski poziom
samooceny.
Wymienione czynniki niekorzystnie wpływają na płynność wypowiedzi
uczniów,
zaburzają sposób myślenia i rozumienia podejmowanego tematu. Dlatego
jednym z
najistotniejszych warunków przełamywania barier psychologicznych
występujących
w grupie uczniów jest zapewnienie przyjaznej atmosfery i komfortu
psychicznego
w procesie lekcyjnym.