Przykładowe zestawy ćwiczeń doskonalące sztukę zapamiętywania i efektywnego uczenia się

Wpisane przez: p. Waldemar Rodzeń
Odsłony: 14650

Spis treści

      Od  wielu lat zajmuję się wymyślaniem i organizowaniem różnorodnych zabaw, gier, konkursów, quizów, tworzeniem łamigłówek, rebusów, szarad, krzyżówek, ćwiczeń, etc, które wykorzystuję w mojej pracy pedagogicznej.

      Poniżej    przedstawiam   kilka   propozycji,    które   szczególnie przydatne są  na zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych. Ująłem je  w zestawy, gdyż zastosowanie ich w określonej i zamierzonej kolejności pozytywnie wpływa na efektywność kształcenia logicznego myślenia, uwagi, koncentracji, pamięci i aktywnego uczenia się. Nadmieniam, iż kilka pomysłów jest mojego autorstwa, a wiele zaczerpnąłem z różnych źródeł (czasopism, książek, publikacji metodycznych, zajęć warsztatowych, w których byłem uczestnikiem...).




1. ZABAWA „ ROZWIŃ ZADANIE "

Prowadzący podaje zdanie nierozwinięte: np. Kasia idzie.

Kolejni uczniowie rozwijają zdania dodając po 1 wyrazie.

Oczywiście za każdym powtarzamy rozbudowywane zdanie, np.:

Kasia idzie do kina.

Mała Kasia idzie do kina na film.

Mała Kasia idzie z siostrą do kina na film.

Mała Kasia idzie ze starszą siostrą do kina na film.

Mała  Kasia  idzie  ze  starszą siostrą do  kina  na  film  pt.   „101 dalmatyńczyków".
 
2. ZABAWA „ IMIĘ I GEST "

Dzieci stoją w kręgu, każdy prezentuje swoje imię i jakiś gest (np. ukłon).   Gesty  nie   mogą się  powtarzać.  Następnie   imię   i   gest każdego powtarza kolejno cała grupa, w tempie wolnym, później szybszym .

Utrudnieniem zabawy w końcowym etapie może być tylko powtórzenie samych gestów kolejnych osób.

3. GRA „ ZAGADKI "

Samodzielna nauka na pamięć zagadki, którą losuje się
z zestawu przygotowanego przez prowadzącego zajęcia.

Sprawdzenie swoich umiejętności - indywidualna prezentacja zagadek w grupie. Pozostali uczniowie sprawdzają swoją wiedzę i umiejętność szybkiego kojarzenia faktów - wpisują kolejne rozwiązania na kartkach. Każda odpowiedź jest punktowana dowolną skalą (np. 1 pkt). Wygrywa ten oczywiście, kto zdobędzie najwięcej punktów.




1. ZABAWA „CO JEST W TYM WORECZKU?"

a)  Prowadzący wkłada do worka monety: lzł, 2zł, 5zł,lgr,5gr.
Uczestnicy kolejno losują, dotykają i głośno mówią jaką monetę rozpoznali - wówczas  wyciągają ją z worka i     pokazują  ją  wszystkim.  Zwycięzcami    są    wszyscy,    którzy    prawidłowo odgadli.

b) Odmiana. W worku mogą znajdować się różne rzeczy, w
zależności od realizowanych haseł programowych np. warzywa, owoce, przybory szkolne ...etc.

2. ZABAWA „ TELEFON "

Uczniowie losują karty z numerami (np.l,2,....do 25)

(Na początku mogą się ustawić w odpowiedniej kolejności).

Zabawę rozpoczyna dowolna liczba „dzwoniąc"

- „Halo! Tu liczba 5. Poproszę liczbę o 7 większą"

- „Halo! Tu liczba 13. Poproszę liczbę o 2 mniejszą"...etc.

3. ZABAWA ZE ŚPIEWEM „KTO ROZMIENI 5 ZŁ"

Uczymy piosenki wraz z gestami ruchowymi:

„Kto z państwa ma  (rozglądamy się w lewo i w prawo) rozmienić mi 20 zł  (ruch palców i 2 x wyrzucamy 2 dłonie do przodu), muszę zadzwonić     (ruch głowy, dłonie udają telefon i zmieniamy muszę zadzwonić raz na lewą, raz na prawą) pociąg mój odjeżdża zaraz  (rękoma naśladujemy ruch kół) peron 5 (rysujemy w powietrzu 5).

Po kilkukrotnym wspólnym śpiewaniu, tylko ruchem przedstawiamy tekst piosenki. Możemy śpiewać i bawić się ruchem również w kanonie.




1. Nauka na pamięć dowolnego wiersza (co najmniej 3 -zwrotkowego) w klasie z całym zespołem.

2. Indywidualne prezentacje.

3. Pisanie z pamięci wybranej zwrotki (np. ostatniej).

4. Dokonanie samokontroli i samooceny.





1. ZABAWA „ZAPAMIĘTYWANIE I LICZENIE"

Prowadzący zapowiada, że za chwilę odczyta dwukrotnie zadanie do wykonania. Uczestnicy muszą je dokładnie zapamiętać. Po takim uprzedzeniu odczytuje wolno np. taki tekst: „Wyjdźcie na korytarz i odszukajcie obraz przedstawiający plac Zamkowy z Kolumną Zygmunta w Warszawie. Policzcie, ile jest na nim samochodów. Liczbę tę pomnóżcie przez 2, a do otrzymanego wyniku dodajcie liczbę okien znajdujących się na korytarzu". Następnie powtarza się tekst jeszcze wolniej  i poleca wykonać zadanie dodając, że każdy ma na kartce napisać obliczenie.

2. ŁAMIGŁÓWKA „ UKŁADANIE WYRAZÓW DO REBUSÓW "

W ciągu 3 minut należy ułożyć jak najwięcej wyrazów, których część można zastąpić rysunkiem, np. UL, koszULa, rULetka, Ulica, Ulka...

Kiedy uczestnicy już zorientują się, na czym polega zadanie, prowadzący prosi o wypisanie na kartce wyrazów, których częścią składową jest np. OKO, STO lub inne.

Wygrywa ten kto wypisał najwięcej poszukiwanych wyrazów.

3. ZABAWA „ SPRYCIARZ "

W zdaniach wyszukaj:

a)  nazwy zwierząt:

1. Skończyłem zadanie.
2.  Trzeba rano wstać.
3. Daj mi razowca.
4. Idziemy pieszo.
5. Stach podnosi ołówek.
6. Kotara się rozsunęła.
7. Wiatr złamał parasol.
 
b)  nazwy drzew:

1. Mama kupiła Uli palta na zimę.
2. Pies był uwiązany na łańcuchu.
3. Dzisiaj będzie smaczny sos na  obiad.
4. Staś ma ciepła jesionkę.
5. Czy to pole twojego taty?
6. Zosia grabi liście.

4. ZAGADKI PANTOMIMICZNE

a)  Jeden z uczestników losuje polecenie: Przedstaw gestem
i mimiką, bez posługiwania się rekwizytami, proste czynności albo scenki z życia np. wbijanie gwoździa, smażenie jajecznicy, szycie, prasowanie, kąpiel małego dziecka, itp.

Wygrywa ten kto szybko odgadnie, jaka czynność jest prezentowana. Jeżeli tego rodzaju zagadki wykorzystywane są na imprezie konkursowej, uczestnicy rozwiązania zapisują na kartkach.

b)  Wersja trudniejsza.

Np. zadanie dla grupy 2,3,osobowej - „Przedstaw mycie słonia w ZOO". Wysyłamy za drzwi 2 osoby z klasy. Grupa, która wylosowała zadanie przedstawia   je   1   osobie   proszonej   zza   drzwi.   Ta   obserwuje   i zapamiętuje  ruchy,   czynności.   Następnie  przedstawia  zapamiętaną scenkę kolejnej osobie zza drzwi. Ostatnia odgaduje temat zadania.




1. ZABAWA „ ZGADUJ CZYJ TO GŁOS "

Z klasy wyznaczamy 1 osobę - staje na środku, tyłem do dzieci. Wybrane tylko wskazaniem ręki przez nauczyciela dziecko mówi zmienionym głosem dowolne zdanie np. Asiu, bardzo Cię lubię.

Osoba na środku klasy ma rozpoznać czyj to głos; jeżeli odgadnie, jej miejsce zajmuje ta, która mówiła. Jeżeli nie odgadnie, powtarzamy ćwiczenie do skutku.

2. GRA „SŁÓWKA"

Ułóż jak najwięcej  słów,  tylko z liter znajdujących się w tym wyrazie np. lokomotywa (motyl, hak, tak, mama, lok, motyka, wata, oko, OMO...) Czas: 3 min.

Odmiany:
a) Wygrywa ten, kto ułoży najwięcej słów - przeczyta je z kartki.
b) Wygrywa tek,  kto  z pamięci  wymieni jak  najwięcej   słów,   które ułożył wcześniej.

3. ĆWICZENIA „ UWAŻNI SŁUCHACZE "

Prowadzący prosi o uważne wysłuchanie krótkiego opowiadania, a potem zadaje pytania np.
- Jakie imiona mają głośni bohaterowie?
- Co oni jedli?
-  Ile razy w opowiadaniu zostało użyte...

(wymienia się tu jakieś rzadziej spotykane słowo, np. wehikuł?).

Gdy po kilku powtórzeniach uczestnicy przyzwyczają się do zapamiętania szczegółów, prowadzący może zadać pytania dotyczące najistotniejszej sprawy w opowiadaniu.

Wyrazy uznania otrzymuje ten, kto miał najwięcej poprawnych odpowiedzi.





1. „TANECZNA LOTERYJKA "

Każdy z tancerzy otrzymuje po kilka różnych liter wypisanych na kartonikach. Po zakończeniu każdego tańca partnerzy wręczają sobie nawzajem np. po 2 litery. Po kilku tańcach „ konkursowych" każdy z nich stara się ułożyć z otrzymanych liter wyrazy. Kto ułoży najdłuższy wyraz, ten wygrywa.

2. „ PRZECZYTAJ ZE ZROZUMIENIEM I NARYSUJ "

Prowadzący rozdaje dzieciom kartki z tekstem:

„Widziałem dziwny dom.  Z daleka wyglądał jak kwadrat.  Miał

płaski dach, na którym stały dwa małe kominy i antena satelitarna.

Prawy komin był nieco wyższy i wzbijał się z niego dym. Dom miał 1 piętro. Zarówno na parterze, jak i na piętrze było po 4 okna.

Okna na parterze  miały kształt prostokątów,  a na piętrze  były

okrągłe.  W  dwóch oknach na piętrze  stały po  dwie  doniczki z

kwiatkami".

Po przeczytaniu, dzieci oddają teksty i rysują do nich ilustrację.

Nagradzamy uczniów, którzy zapamiętali i przedstawili najwięcej szczegółów.
 
3.  ZABAWA „ IMIONA "

a) Utrwalamy pisownię wyrazów z „H".

Dzieci stoją w kole, wymyślają sobie nowe imiona np. na literę „H". Później grupa stara się odtworzyć imiona kolejnych dzieci. Następnie indywidualnie wymawiamy nowe imiona swoich kolegów. b) Utrwalamy czasowniki - podajemy do naszego imienia jakiś czasownik. Wszyscy zapamiętują np. Basia śpi. Powtarza grupa, potem kolejno dzieci.




1.  ZABAWA „ KTO ZMIENIŁ MIEJSCE? "

Klasę ustawiamy w dwuszeregu, polecamy usiąść po turecku. Wybieramy
1 dziecko do zgadywania. Przygląda się ono grupie, stara się zapamiętać miejsca kolegów. Odchodzi na bok.

Nauczyciel tylko gestem ręki wskazuje chętne dzieci, które zmieniają się miejscami (np. 2 pary, 3 pary - ustalamy na początku). Prosimy zgadującego
o uporządkowanie dzieci.

2.  „ OBSREWATORZY "

Na dużym stole lub na podłodze prowadzący rozkłada taki zestaw figur geometrycznych:

4 czerwone kwadraty,
3 zielone kwadraty,
2 niebieskie kwadraty,
2 koła czerwone,
2 koła zielone,
1 koło niebieskie,
5 niebieskich trójkątów,
2 zielone trójkąty.
 
Uczestnicy przez 2 minuty uważnie obserwują rozłożone figury, wiedząc że potem nastąpi seria pytań konkursowych.
Po zakończeniu obserwacji wszyscy przechodzą do innej części sali
i odpowiadają na pytania prowadzącego:
- W jakich kolorach były trójkąty?
- Których figur było najmniej? itp.

Uwaga!    Figury    można    zastąpić    liśćmi,    lekturami,    ilustracjami. Wygrywa ten, kto ma najwięcej dobrych odpowiedzi.




1. GRA ORTOGRAFICZNO - RUCHOWA

Dzieci chodzą wokół krzesełek odwróconych tyłem do środka koła, jedno dziecko nie ma miejsca. Dzieci siadają, gdy usłyszą wyraz z „ó" wymiennym. Ten kto szybko skojarzy reguły i nie znajdzie miejsca na krzesłach odpada. Odkładamy jedno krzesełko i zabawa toczy się dalej.

2. ĆWICZENIE „ ZAPAMIĘTAJ "

Przeczytaj ze słownika ortograficznego 1 stronę (np. wyrazy z „rz"). Zapamiętaj jak najwięcej.

Napisz na kartce zapamiętane wyrazy, policz ile ich jest, a ile było
w słowniku.

Poćwicz pamięć -jeszcze raz wykonaj ćwiczenie. Będzie lepiej.
Przewiń na górę